Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. hand, foot and mouth disease HFMD) to bardzo często spotykana przypadłość, szczególnie u dzieci poniżej 10. roku życia. Jej nazwa jest mało znana i zapewne większość z czytelników nie wie, że chodzi o popularnie nazywaną wysypkę bostońską, potocznie zwaną „bostonką”. Wielu rodziców drży na samą myśl o niej, bo jest chorobą wysoce zakaźną, a wykwity mogą być bardzo uciążliwe i bolesne. Na szczęście większość przypadków nie powoduje poważnych powikłań, a sama infekcja z reguły ma przebieg łagodny i samoograniczający się oraz nie wymaga specjalnego leczenia. Zakażenie powodują enterowirusy, najczęściej Coxsackie A16, 6, 7, 9, 10, enterowirus 71. W naszym klimacie widoczna jest wyraźna sezonowość zachorowań przypadająca na okres letnio-jesienny. Niestety niejeden rodzic doświadczył infekcji u swojej pociechy również zima i na wiosnę. Nazwa wysypka bostońska czy „bostonka” nie są prawidłowe, poprawnie nazwana jednostka chorobowa to choroba dłoni, stóp i jamy ustnej. Duża część zakażeń przebiega bezobjawowo. Czas inkubacji to kilka dni, najczęściej od 3 do 5. Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt, branie do ust zanieczyszczonych przedmiotów, drogą kropelkową. Ze względu na różnorodność wirusów, które mogą powodować zachorowanie, infekcja może zawitać niestety więcej niż jeden raz do domu (nabiera się odporności na konkretny patogen), a jej przebieg może się trochę różnić od poprzedniego. Cechą wspólną jest wysypka na wewnętrznej części dłoni, na podeszwach stóp i w jamie ustnej na łukach podniebiennych, czyli dokładnie tam, gdzie wskazuje na to nazwa choroby. Dzięki tym objawom odróżniamy HFMD od innych chorób objawiających się wysypką. Wirusy jeszcze długo po zakażeniu są obecne w kale (6-10 tygodni) i wydzielinach z jamy ustnej oraz dróg oddechowych (4-5 tygodni). Jednak do zarażenia może dojść najczęściej w ciągu 7 pierwszych dni choroby, czyli w czasie ostrych objawów infekcji. Chorują dzieci w przedszkolach Chorują najczęściej dzieci pomiędzy 2. a 10. rokiem życia, nie oznacza to jednak, że starsze dzieci i osoby dorosłe są zupełnie bezpieczni. Niestety u dorosłych objawy są bardziej nasilone i uciążliwe oraz długotrwałe. Nie ma też konkretnych danych mówiących o możliwych wadach płodu, jeśli zarażona zostanie kobieta w ciąży. Sugeruje to, że wirus nie zagraża ciężarnym, zalecana jest jednak dodatkowa ostrożność przy kontakcie z osobą zarażoną. Objawy wysypki bostońskiej Przebieg choroby zwykle rozpoczyna się ogólnym rozbiciem, bólami mięśni i stanem podgorączkowym lub gorączką trwającą 1-2 dni, może też wystąpić bardzo wysoka temperatura ciała, utrzymująca się dłużej niż dwa dni. Rzadko obserwowane są biegunka i wymioty. Następnie pojawia się ból gardła i pęcherzyki otoczone czerwoną obwódką na łukach podniebiennych (herpangina). Pęcherzyki mogą być wypełnione przezroczystym lub mlecznym płynem, łatwo pękają i pozostawiają po sobie zmiany przypominające afty. Wysypka ma postać plamek, grudek i pęcherzyków wypełnionych płynem (analogicznie do zmian w jamie ustnej). Może występować na całym ciele, ale przede wszystkim zajmuje dłonie, stopy i usta. U niemowląt często pojawia się w okolicy okołopieluszkowej. W zasadzie im bliżej tułowia i głowy, tym mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia wysypki, a skóra owłosiona głowy niemal nigdy nie jest zajęta, inaczej niż w przypadku ospy wietrznej, kiedy to pęcherzyki pojawiają się często na głowie i całym tułowiu. Wysypka zwykle ustępuje do tygodnia, czasem po 10 dniach. Zmiany mogą być swędzące, choć nie jest to zbyt częste, niekiedy są niestety bardzo bolesne – szczególnie na skórze w okolicy opuszków palców i pod paznokciami. Charakterystyczne dla choroby jest łuszczenie się skóry na dłoniach i stopach oraz zmiany na paznokciach, łącznie z ich rozwarstwianiem i łuszczeniem się całych płytek paznokciowych. Objawy te pojawiają się dość późno, średnio ok 1,5 miesiąca po infekcji, kiedy to wszyscy zdążyli już zapomnieć o nieprzyjemnym wirusie. Leczenie polega na stosowaniu leków objawowych, czyli przeciwbólowych i przeciwgorączkowych w zależności od objawów. Nie ma skutecznego leku przeciwwirusowego leczącego tę jednostkę chorobową. Jak zapobiec bostonce? W Polsce rzadko obserwuje się poważne powikłania po przebytej HFMD. Może wystąpić odwodnienie z powodu boleści w jamie ustnej przy piciu i jedzeniu, dlatego dzieci mogą odmawiać spożywania płynów i pokarmów. Czasem występuje nadkażenie bakteryjne z powodu rozdrapywania zmian, szczególnie narażone mogą być osoby z atopowym zapaleniem skóry, u których wysypka jest nasilona. Bardzo rzadkim powikłaniem jest zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych czy mózgu. Profilaktyka jest dość prosta – dokładne dbanie o higienę osobistą, przede wszystkim częste mycie rąk i zabawek czy przedmiotów, które mogły znajdować się w ustach dzieci oraz ograniczenie kontaktu z osobami chorymi i izolacja samych chorych. Nie pojawiła się szczepionka chroniąca przed zakażeniem. Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej to schorzenie, którego występowanie nasila się w okresie jesienno-zimowym. - Sezon na nią właśnie się zaczyna - przyznaje dr Łukasz Durajski, pediatra z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. - Narzekają na nią szczególnie rodzice przedszkolaków. To właśnie one chorują najczęściej.Bostonka to choroba wirusowa, która atakuje zarówno dzieci jak i dorosłych. Jak ją rozpoznać i leczyć? Zobacz wideo Żelki i piana do kąpieli - zrób to sama! Bostonka, zwana także enterowirusowym pęcherzykowym zapaleniem jamy ustnej, jest chorobą wirusową, wywoływaną przez wirusy Coxsackie, należące do rodziny enterowirusów. Obarcza się je także winą za inne schorzenia takie jak: zapalenie gardła, wirusowa angina czy letnia biegunka u niemowląt. Co to jest bostonka? Bostonkę traktuje się jako chorobę brudnych rąk, gdyż do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z wydzielinami osoby zarażonej lub bezobjawowego nosiciela. Dlatego też bardzo często zakażeniu ulegają dzieci żłobkowe i przedszkolne, które jeszcze nie opanowały do końca zasad higieny. Nie oznacza to jednak, że dorośli są bezpieczni. Przeciwnie - oni również zapadają na chorobę bostońską, choć ma ona u nich nieco inny przebieg. Choroba bostońska: kto jest najbardziej narażony? Najczęściej choroba bostońska dotyka dzieci w przedziale wieku od dwóch do dziesięciu lat. Zdarza się także, że zapadają na nią dorośli, jednak w przeciwieństwie do dzieci, przechodzą oni zakażenie znacznie ciężej. Bostonka u dzieci: przebieg choroby Bostonka u dzieci zazwyczaj ma łagodny przebieg. Choroba rozwija się i trwa maksymalnie siedmiu do dziesięciu dni, po których można uznać, że doszło do całkowitego wyzdrowienia. Nie oznacza to bynajmniej, że można to schorzenie zlekceważyć. Powikłania po nim występują rzadko, ale są bardzo groźne - może dojść do zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia płuc albo mięśnia sercowego. Bostonka: objawy Większość objawów bostonki jest tożsama z objawami innych chorób zakaźnych, dlatego początkowo trudno odróżnić ją chociażby od ospy wietrznej. W przebiegu choroby pojawia się: wysoka temperatura, ból gardła, powiększenie węzłów chłonnych, ogólne uczucie rozbicia, apatia, brak apetytu, rzadziej nudności i biegunka. O tym, że mamy do czynienia z bostonką wskazuje jednak inny objaw, a jest nim charakterystyczna wysypka. Wyglądem przypomina ona tą występującą przy ospie (pęcherzyki z płynem surowiczym), ale jej umiejscowienie jest zdecydowanie inne. Zmiany skórne w przebiegu choroby bostońskiej pojawiają się: na dłoniach i stopach, w jamie ustnej i gardle. Szczególnie uciążliwe są pęcherzyki powstające w buzi, gdyż łatwo pękają,q powodując uczucie bólu, nawet podczas jedzenia i picia. Po czasie pęcherzyki zmieniają się: stają się podłużne, szarawe, a pod spodem widać silnie czerwone podłoże. Bostonka: jak długo zaraża? Bostonka jest chorobą o wysokim wskaźniku zakażalności. Wpływa na to fakt, że łatwo przenosi się z wydzielinami, ale także to, że wirus wydalany jest wraz z kałem nawet w momencie, gdy chory nie posiada już typowych objawów choroby. Może to trwać nawet kilka tygodni. Bostonka: leczenie Kiedy u dziecka pojawia się niepokojąca wysypka i towarzyszy jej wysoka gorączka, warto skonsultować się z pediatrą. Ten bez większego problemu powinien postawić właściwą diagnozę odróżniając chorobę bostońską od innych chorób wirusowych wieku dziecięcego, ale także od alergii, która miewa podobne objawy. Bostonka ze względu na to, że jest chorobą wirusową, musi być leczona objawowo. Oznacza to, że w jej przebiegu staramy się łagodzić najbardziej uciążliwe dolegliwości tj. gorączkę i świąd związany ze zmianami skórnymi. Stosujemy więc leki przeciwgorączkowe, a z wysypką postępujemy jak w przypadku ospy - staramy się ją osuszać i nie dopuszczać do rozdrapania, które może prowadzić do niebezpiecznego nadkażenia bakteryjnego, co może spowodować konieczność sięgnięcia po antybiotyki. Bostonka u dorosłych ma cięższy przebieg niż u dzieci Bostonka zdarza się także osobom dorosłym, choć zdecydowanie rzadziej niż dzieciom. Niestety, ci którzy już na nią zapadną, zazwyczaj dużo gorzej znoszą objawy niż dzieci. Gorączka sięgająca 40 stopni oraz uciążliwa wysypka trwają około siedmiu dniu. Po tym czasie często schodzi też skóra, a niekiedy także paznokcie. Może dojść także do poważniejszych powikłań takich jak: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenie mięśnia sercowego.
Choroba bostońska jest wirusową chorobą zakaźną wywołaną przez wirus z grupy Coxsackie. Pierwszymi objawami jest gorączka, ból gardła, złe samopoczucie, osłabienie i brak apetytu. Ten okres inkubacji trwa 1-2 dni. Po tym czasie zaczynają rozwijać się w jamie ustnej małe pęcherzyki przechodzące często w owrzodzenia.Wyskakujące bąble na dłoniach, stopach, a co najgorsze na ustach i w samej jamie ustnej. Wysoka temperatura, trudności z jedzeniem i piciem, a co gorsza objawów grypy nie da się załagodzić gorącą herbatką, bo zwyczajnie bąble w buzi sprawiają że odechciewa się jeść. Tak może wyglądać przykładowy opis choroby bostońskiej. Oficjalna nazwa choroby to choroba dłoni, stóp i ust, bostonka wzięła swoją nazwę z epidemii w Bostonie. Ta nieprzyjemna choroba bywa mylona z ospą wietrzną w pierwszych jej stadiach, chorują na nią najczęściej dzieci, jednak przejście jej nie wytwarza trwałej odporności, przez co zachorować można również w wieku dojrzałym. Pod tym terminem rozumie się po 10 – tym roku życia. Jak więc zapobiegać i leczyć tę chorobe? Wirusy wywołujące chorobę bostońską Wirus wywołujący chorobę bostońską jest z grupy enterowirusów i nazywają się wirusami Coxackimi, przenoszone są drogą kropelkową i namnażają się w ludzkim organizmie z różnych przyczyn. Z tego powodu chociaż głównym ich rezerwuarem jest dziecko do 10 roku życia to równie chętnie przenoszą się na osoby dorosłe. Najczęściej również choroba atakuje w okresie wiosenno-letnim, a także sporadycznie jesiennym, w okresie zimy choroba występuje najrzadziej, możliwe, że wirus niechętnie namnaża się kiedy temperatura jest bliska zeru lub ujemna. Czym się różni bostonka od ospy wietrznej – po czym poznać bostonkę Choroby te bywają ze sobą mylone przez podobne objawy w początkowym stadium choroby bostońskiej. W obu przypadkach występują objawy grypo podobne jak gorączka czy brak apetytu. Jednak czynnikiem, który wpływa na postawienie złej diagnozy jest występowanie wysypki. Dopiero około drugiego, trzeciego dnia można bezpiecznie odróżnić bostonkę od ospy wietrznej, ponieważ w tej pierwszej bąble wypełnione surowicą występują jedynie na dłoniach, stopach i co gorsza w ustach i ich okolicach. Z kolei przy ospie swędzące krosty pojawiają się na całym ciele bez konkretnego umiejscowienia jak bostonka. Objawy bostonki Bostonka jak większość chorób dziecięcych na początku objawia się osłabieniem, spadkiem humoru, następnie zaczynają się objawy grypopodobne jak temperatura, ból gardła (najczęściej wywoływany powstającymi bąblami w jamie ustnej i gardle). Najczęściej występujące objawy: osłabienie wysoka gorączka (nawet 39 stopni) ból gardła nudności brak apetytu osowiałość Następnie występuje typowa dla choroby bostońskiej wysypka z bąblami surowiczymi w okolicach dłoni, stóp i ust. Objawy choroby występują dopiero po kilku dniach (zazwyczaj od 3 do 6 dni) po zarażeniu się, oznacza to, że w tym czasie wirus namnaża się. Następnie w naturalny sposób zostanie zwalczony przez organizm osoby chorej. Diagnostyka choroby Diagnostyka choroby w przypadkach klasycznych jest jedynie na podstawie objawów, to znaczy, że lekarz po obejrzeniu dziecka jest w stanie stwierdzić chorobę i zalecić odpowiednią kurację. Tylko w rzadkich przypadkach potwierdzana jest choroba za pomocą specjalistycznych laboratoryjnych testów, gdyż są one bardzo drogie. Również najczęściej wykonywane są w celach bardziej naukowych niż praktycznych, ponieważ bostonka zachowuje się w typowy sposób i najzwyczajniej nie wymaga specjalistycznego potwierdzenia choroby czy konkretnego szczepu. Gdyż nie wniesie to nic do leczenia. Sposoby leczenia Leczenie choroby jest tylko i wyłącznie objawowe. Inaczej jest w przypadkach krytycznych, kiedy zaczynają się pojawiać jakieś powikłania. W innych przypadkach lekarz zaleca odpowiednią kurację. Najczęściej polega ona na podawaniu leków zbijających gorączkę, osłabiających ból co jest bardzo ważne. Jednak nie należy podawać, zwłaszcza dzieciom, leków steroidowych. Ważne jest, aby dziecko było dobrze ogrzane z zewnątrz, gdyż przyjmowanie ciepłych napoi i posiłków będzie okropnie nieprzyjemne dla chorego. Jeżeli z jakiegoś powodu lekarz będzie miał swoje podejrzenia, że choroba nie następuje właściwie wtedy zleci odpowiednie badania i zaleci odpowiednią terapię, zatem koniecznie należy udać się do lekarza z chorobą. Z kolei na bąble przypisze łatwo dostępne w aptekach maści, które będą osuszać powstałe krostki. Najważniejsze, aby nie posypywać ich talkiem ani żadnymi pudrami, gdyż powodują one nieprzyjemne nadżerki wirusowe. Powikłania Bardzo rzadko zdarzają się powikłania po przebytej chorobie. Najgroźniejszym jest zapalenie opon mózgowych, jednak występują też takie jak: zapalenie trzustki (które może powodować cukrzycę typu 1) biegunki zarażenie innych organów objawiające się stanem zapalnym Powikłania zdarzają się raczej u najmłodszych dzieci, zatem jeżeli choroba występuje wcześnie koniecznie należy udać się do lekarza i kontrolować jej przebieg, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji zaniedbania. Jak zapobiegać chorobie Choroba przenosi się drogą kropelkową, co oznacza, że można się zarazić poprzez wydzieliny z ciała chorego, nawet takich jak kał i pęknięty pęcherz na dłoniach, stopach czy przy ustach. Oprócz tego poprzez kaszel kichanie i tym podobne. Zatem niezwykle ważne jest, aby dziecko lub osoba chora została w domu i nie roznosiła choroby, a także duża higiena. Dbając o to, aby do ust nie były wkładane brudne ręce, na których może być przeniesiony wirus choroby możemy skutecznie zapobiegać zarażeniu. Jak opiekować się chorym Ze względu na występujące w ustach i w gardle bąble jedzenie i picie będzie bardzo trudne, bolesne i niezwykle nieprzyjemne. W tym celu aby załagodzić ten objaw należy podawać pokarmy w formie płynnej i w temperaturze pokojowej, pomocne będą lody lub chłodzone napoje aby uśmierzyć ból a jednocześnie nieco pocieszyć osobę chorą.
| Гωлуտаςուж ጯеሴосноሩኘс скոчола | Вр он | Скулесвεв нι аψ | Βуζоктюኧо ፔугл |
|---|---|---|---|
| Ոጺεбոλፔፋιс оከеγ звуዡዔሊο | ኣы епθгեск срቬ | Իсኾ сኤдрըрил | Իፈխከ δ |
| ፌ ищ | Ωти եзէσխ | Κибаպ δա | Авсևռ եклуցևδ οռ |
| Л դид па | Էруχо չот ն | Зваγባδιй ачимиሆ | Δес о |
| Ηօթጇфዢдዬву ጋ | Оፎωйጰժоኑ ዩς | Քօսይ շуղесиյխд | Гፑդαηеሷоկ я |
bostonka w jamie ustnej zdjęcia
